( PHUNUTODAY ) – Ngày nay, nhiều người thường đặt đôi hạc trên bàn thờ để cầu tài lộc, bình an cho gia đình.

Quay đối hạc về phía nhau hay hướng ra ngoài là một vấn đề mà nhiều người thường đau đầu khi đặt đôi hạc trên bàn thờ cúng, đặc biệt là khi họ mới thiết lập không gian thờ lần đầu hoặc bài trí hạc chầu.

Thực tế, sự xuất hiện của đôi hạc trong không gian thờ cúng là một hình thức trang trí phổ biến. Trong quá khứ, chỉ những gia đình giàu có, sang trọng mới có khả năng mua sắm và sở hữu đôi hạc để trang trí phòng thờ, ban thờ. Ngày nay, với điều kiện sống được cải thiện, việc bài trí ban thờ bằng đôi hạc trở nên dễ dàng hơn, tuy nhiên, việc quay đối hạc vào nhau hay hướng ra ngoài vẫn là một ẩn số đối với nhiều người.

Quyết định này thường phụ thuộc vào quan điểm tâm linh và tín ngưỡng cá nhân. Một số người tin rằng việc quay hạc vào nhau thể hiện sự đoàn kết, hòa thuận trong gia đình, trong khi người khác có thể ưa chuộng hướng hạc ra ngoài để mở cửa sổ tâm linh, mời gọi linh khí từ bên ngoài vào không gian thờ cúng. Điều này là một quyết định cá nhân và thường phản ánh sự kết hợp giữa truyền thống và ý nghĩa tâm linh trong việc bài trí hạc chầu.

Đôi hạc trên bàn thờ nên quay vào nhau hay quay ra ngoài?

Về vấn đề này, người ta thường thực hiện theo cách mà cha ông đã truyền thống từ ngày xưa.

Trong nghi lễ thờ cúng, đối với hạc, chúng ta thường chia thành hai loại: loại đặt trực tiếp trên bàn thờ có kích thước nhỏ, thường cao dưới 80cm, và loại đặt trên sàn, ở hai bên ban thờ có kích thước lớn, thường là 1 mét trở lên.

Đối với đôi hạc trên bàn thờ, việc đặt chúng đối xứng và cân đối hai bên đỉnh thờ là quan trọng, sao cho khoảng cách giữa chúng không quá chật, thường được duy trì ở mức 5-10cm. Còn đôi hạc đặt dưới đất cũng cần phải đối xứng hai bên, và khoảng cách với ban thờ cũng cần được giữ để tránh sự chật chội.

Khi đặt đôi hạc trên bàn thờ, việc quay hướng vào nhau hay hướng ra ngoài cũng là một điều mà nhiều người băn khoăn. Quan trọng là lưu ý rằng, dù là hạc trên bàn thờ hay dưới đất, hướng của chúng luôn phải quay vào trong. Điều này được giải thích bởi tính chất của hạc chầu, nghĩa là chúng chầu về trung tâm của nơi thờ cúng, chính là đỉnh thờ.

Qua quan sát thực tế, dễ nhận thấy rằng ở cả gia đình và các đền chùa miếu mạo, đôi hạc chầu thường luôn quay vào nhau, tức là hướng về trung tâm của ban thờ.

Ý nghĩa của đôi hạc trong không gian thờ tự

Ý nghĩa của đôi hạc trong không gian thờ tự thường được thể hiện qua cách chúng được chế tác, thường là hình tượng hạc đứng trên lưng rùa, miệng ngậm ngọc hoặc cành sen.

Trong văn hóa phương Đông, hạc được xem là “nhất phẩm điểu,” linh vật của tiên giới, nơi các vị tiên thường cưỡi hạc. Nhiều nền văn hóa thậm chí liên kết hình tượng nàng tiên với hạc. Hình ảnh của hạc đại diện cho những phẩm chất thuần khiết, trong trắng, chính trực, và khí phách của bậc sỹ phu. Nó cũng symbolize cho sự sống lâu dài – “thọ bất khả lượng,” mang ý nghĩa về trường tồn và vĩnh cửu.

Trong Phật giáo, hình ảnh chim hạc ngậm cành sen được coi là biểu tượng của sự giác ngộ, mục tiêu hướng tới những giá trị sống tốt lành.

Đĩa trái cây nên đặt bên phải hay bên trái bàn thờ?

Khi bàn thờ được bài trí, vấn đề đặt đĩa trái cây bên phải hay bên trái thường được xác định theo quan niệm dân gian. Theo nguyên tắc “đông bình tây quả,” bát hương được đặt ở trung tâm bàn thờ, hai bên là đèn dầu hoặc nến. Mâm ngũ quả đặt trước bát hương, và theo hướng người cúng nhìn về bàn thờ.

Nguyên tắc xác định hướng trên bàn thờ là từ bên trong nhìn ra, nơi bên tả được xem là phía đông, trong khi bên hữu là phía tây. Bàn thờ gia tiên thường đặt ở giữa căn nhà theo hướng nam. Vị trí bình hoa thường ở bên trái (phía đông), trong khi đĩa trái cây nằm ở bên phải (phía tây), thuận lợi cho việc bài trí.