Nam nghệ sĩ cho biết, ngay khi lấy nhau, ông và vợ đã có quy tắc để vợ chồng xin lỗi nhau. Ông tếu táo, ngày xưa bà xã từng “lừa” mình trước khi kết hôn.

Nghệ sĩ Xuân Hinh sinh năm 1960 ở Bắc Ninh. Suốt những năm cuối thập niên 90, đầu 2000 Xuân Hinh là cái tên thống trị cả thị trường hài phía Bắc.

Ngay từ khi còn học ở trường Sân khấu Điện ảnh, nghệ sĩ Xuân Hinh đã thể hiện năng lực diễn xuất và sau khi ra trường được giữ lại để giảng dạy nhưng ông từ chối vì muốn tự do bay nhảy, biểu diễn trên sân khấu.

Năm 1988 đánh dấu thành công đầu tiên của Xuân Hinh khi tham gia diễn tiết mục nổi tiếng hề Cu Sứt trong Festival Cười, biểu diễn 2 tháng tại Cung Văn hóa Hữu nghị Việt – Xô, được khán giả cổ vũ nhiệt liệt.

Từ thành công đó, Xuân Hinh tiếp tục dấn thân vào sân khấu chèo, hài kịch và gặt hái nhiều thành tích vang dội với một loạt tiết mục như Thầy bói đi chợ, Hề gậy theo thầy, Hề mồi đấu đá, Thị Mầu lên chùa, Người ngựa – Ngựa người, Chồng rượu vợ đề…

Hay một loạt tiểu phẩm khán giả không thể không nhớ: Xuân Hinh đi hỏi vợ, Xuân Hinh đi khám bệnh, Xuân Hinh đi hát karaoke, Xuân Hinh luyện thi hoa hậu…

Xuân Hinh từng làm live show “Xuân Hinh – Kẻ chọc cười dân dã” để kỷ niệm 40 năm làm nghệ thuật của mình (Ảnh: Phan Hưng).

Với khả năng hát nhiều thể loại nhạc như chèo, xẩm, chầu văn… cùng nét diễn giản dị nhưng cũng đầy châm biếm, loạt tác phẩm của nam nghệ sĩ luôn chứa đựng những ý nghĩa sâu sắc xoay quanh các vấn đề của cuộc sống, nhận được sự yêu mến của nhiều thế hệ khán giả.

Bởi vậy, khán giả yêu mến gọi Xuân Hinh là “Vua hề chèo”, “Vua băng đĩa”, “Vua hài đất Bắc”… thế nhưng, nam nghệ sĩ chỉ khiêm tốn nhận mình là “kẻ chọc cười dân dã”.

“Vì tôi đại diện cho những người nghèo khổ, những người dân dã dễ gần, dễ gặp. Tôi lăn lộn với cuộc sống của những người lao động, lam lũ. Tôi thương hoàn cảnh của người dân lao động”, ông chia sẻ với phóng viên Dân trí.

Năm 2016, ông làm live show Xuân Hinh – Kẻ chọc cười dân dã để kỷ niệm 40 năm làm nghệ thuật miệt mài. Đêm diễn mang lại cho khán giả nhiều cảm xúc đặc biệt.

Được NSND Hồng Vân ví như “của quý” của làng nghệ thuật nên việc nghệ sĩ Xuân Hinh nghỉ hưu sớm vào năm 2017 khiến nhiều đồng nghiệp và khán giả tiếc nuối.

Thành công trong sự nghiệp, Xuân Hinh cũng có một gia đình hạnh phúc. Vợ ông là bà Nguyễn Phương Lan, người Hà Nội, hai người quen nhau từ năm 1993 rồi cưới đầu năm 1995. Trước đó, vợ ông làm kế toán, kết hôn xong, bà nghỉ việc kế toán, ở nhà làm nội trợ quán xuyến gia đình.

Vào cuối năm 1995, vợ ông sinh con gái đầu lòng tên Bảo Linh (có học bổng du học Mỹ từ năm lớp 11. Hiện con gái của ông đã kết hôn. Con trai thứ 2 tên là Xuân Quang, du học ở Pháp.

Khi phóng viên Dân trí hỏi Xuân Hinh: Người ta nói ông sợ vợ lắm, liệu có đúng? Ông chia sẻ: “Sợ là đúng rồi, bà ấy lo cơm ăn áo mặc cho tôi, không sợ là mình ra đường ngay. Bà ấy mà đi đâu khoảng nửa tháng là tôi… lao đao  lắm.

Mọi người cứ thử tính xem, giờ mà thuê giúp việc, trả lương đến 10 triệu thì cũng sao bằng vợ mình cơm bưng nước rót cho mình được”.

Nam nghệ sĩ kể, ông và vợ đặt ra quy tắc xin lỗi nhau từ khi mới kết hôn (Ảnh: Phan Hưng).

Nam nghệ sĩ cho biết, từ khi lấy nhau, ông chưa bao giờ dám “bật” vợ, ông nhường để nhà cửa êm ấm. Những việc trong gia đình, vợ làm chủ, còn ông sẽ quyết những việc lớn.

“Ngoài đời, bà ấy là một người dễ chịu, chăm lo nhà cửa, con cái cho tôi đi diễn. Nhiều người hỏi: “Xuân Hinh có đưa hết tiền cho vợ không?”. Nói thật, tôi làm gì có tiền mà đưa, có bao nhiêu thì chi tiêu ăn uống rồi thì còn đâu nữa?”, Xuân Hinh cho biết.

“Kẻ chọc cười dân dã” kể lại, ngay từ khi lấy nhau, ông và vợ có một quy ước là mỗi khi mâu thuẫn, bà xã sẽ là người xin lỗi đầu tiên, nhưng người xin lỗi là người thắng cuộc, nên bất cứ việc gì, vợ nam nghệ sĩ cũng là người xin lỗi trước.

“Phụ nữ vốn nhẹ nhàng, tâm lý, chồng giận thì ôm chồng à ơi, vậy là tôi hết giận luôn. Nói vậy thôi chứ tôi cũng không cãi nhau với vợ đâu, nịnh còn chẳng hết ấy chứ”, Xuân Hinh nói thêm.

Nam nghệ sĩ cho biết, vì là nghệ sĩ nên ông đi rất nhiều nơi để diễn nhưng vợ không ghen. Có vài lần bà xã nói bóng nói gió thì ông bảo: “Trẻ tôi còn không thế, về già bà lo gì”, thế là vợ danh hài lại cười xòa.

Khi con gái lớn lấy chồng, ông cũng để cho con tự do lựa chọn. Ông nói, giờ giới trẻ yêu khác thế hệ ngày xưa nên ông cũng nhẹ nhàng tâm sự với con để con chu toàn, chăm chút gia đình riêng của mình.

“Ngày xưa, tôi cũng bị bà xã… lừa để lấy đấy. Ngày xưa, tôi đẹp trai lắm, bây giờ bớt đẹp rồi (cười). Gia đình nào cũng thế, hai người xa lạ lấy nhau, ban đầu chưa hợp ngay được, nhưng sau đó trách nhiệm với gia đình, với con cái nên cả hai cùng nhau xây dựng tổ ấm”, ông bộc bạch.

Được xem là “đại gia” của làng hài phía Bắc, sở hữu khối tài sản đáng nể được tích lũy sau nhiều năm làm nghề nhưng Xuân Hinh vẫn duy trì một cuộc sống bình dị. Ông thường xuất hiện với vẻ ngoài đơn giản, thậm chí có phần xuề xòa.

Xuân Hinh cũng không quan trọng chuyện ăn uống, những bữa ăn thường thấy của nam danh hài chẳng mấy khi cầu kỳ, chỉ là món ăn anh yêu thích như cà muối, dưa muối, cơm canh, bún riêu…

“Mình già rồi ăn được bao nhiêu đâu, cứ đủ chất là được. Tôi không có nhu cầu gì nhiều, xe thì đi xe cũ vậy thôi”, ông tâm sự.

Vợ chồng Xuân Hinh cùng con gái lớn, con rể và con trai út (Ảnh: Facebook nhân vật).

Ông bộc bạch rằng, vật chất, những phù phiếm xa hoa trong giới nghệ thuật đều ở bên ngoài cánh cửa gia đình. Đối với ông, niềm hạnh phúc, sự bình yên chính là mái ấm gia đình, những phút giây được ở bên vợ và các con.

Ngoài thời gian dành cho gia đình hay những thú vui vườn tược, ông cũng thường xuyên gặp gỡ bạn bè và những nghệ sĩ thân thiết. Thi thoảng, Xuân Hinh cũng nhận một số show diễn để gặp gỡ khán giả và đỡ nhớ nghề.

“Tôi đi làm để biết mình vẫn còn “sung” trên sân khấu. Tiền bạc, cát-xê với tôi không quan trọng, đến tuổi này rồi, mình thấy vui, đi làm thấy thích là được”, ông chia sẻ.

Nghệ sĩ Xuân Hinh: ‘Tôi nể và sợ vợ’

“Vua hài đất Bắc” – nghệ sĩ Xuân Hinh – hiếm khi kể chuyện gia đình trước truyền thông. Vì thế, ít người biết rằng ông có cuộc sống hôn nhân hạnh phúc với vợ và hai con – một trai một gái. Nghệ sĩ tâm sự ông là người rất nghe lời vợ. Hơn 20 năm, vợ chồng ông hiếm khi to tiếng với nhau. Khi ai đó bảo ông sợ vợ, Xuân Hinh không chối bỏ.

“Ở nhà bà ấy thu phục hết con cái về phe mình. Nay mai có dâu có rể nữa thì ‘năm đánh một không chột cũng què’. Tiền nong của nả bà ấy cầm sạch chả còn cái gì. Đi hát, đi múa về đưa tiền cho bà ấy phải đưa hai tay. Sợ quá chứ còn gì nữa. Nhưng tôi cứ ‘MK’, nghĩa là mặc kệ. Bà ấy nấu cơm nấu nước cho ăn. Giờ vợ mà dỗi bỏ đi thì ai nấu cho. Đi thuê ngoài lại tốn đống tiền. Tính ra kinh tế thì thôi cứ ngậm đắng nuốt cay”, Xuân Hinh đùa.

NSƯT Xuân Hinh mang lại tiếng cười cả trên sân khấu lẫn đời thường. Ảnh: Trần Quang.

Vợ Xuân Hinh thuộc mẫu phụ nữ ít nói, nhẹ nhàng. Lần duy nhất Xuân Hinh khiến vợ nổi giận là khi ông về khuya mà lại… vào nhầm nhà hàng xóm. Thấy vợ giậm chân nói: “Nhà mà còn đi nhầm”, ông bảo: “Ối giồi, bà soi gương lại cái mặt mình đi. Nhạt nhẽo lắm rồi. Giờ tôi nhìn mặt bà có khi còn nhầm chứ nói gì cái nhà. Bà thông cảm”. Nghe vậy, vợ ông bỏ vào trong. Nam nghệ sĩ cười phá lên khi kể đến đoạn này.

Nam nghệ sĩ bảo kiểu “lạt mềm buộc chặt” của vợ ông có tác dụng lớn. Cũng bởi vợ không nói nhiều, không hay nổi điên nên chỉ cần khi nào thấy tiếng bước chân bà nằng nặng trong nhà, Xuân Hinh tự biết đường mà tìm cách xoa dịu.

Nghệ sĩ tự hài hước hóa mối quan hệ của ông: “Ngày xưa tôi bị bà ấy trói đấy chứ. Bà ấy là gái Hà Nội, nhà cũng khá giả. Mình ‘Việt kiều’ Bắc Ninh ra, đi xe đạp, mặc áo chim cò bay lơ phơ, giọng thì cứ lên cao thất thanh. Thế mà không biết làm sao tự dưng lại đến với nhau”.

Cười đùa là vậy nhưng trong từng câu nói nghệ sĩ luôn dành sự yêu thương cho vợ con. Ông tự hào đã tìm được đúng người phụ nữ như mong muốn: không làm nghệ thuật, không nói nhiều, không có “máu điên” và rất tốt. “Tôi nói một thì bà ấy nói nửa thôi, thậm chí không nói gì mới kinh. Nhưng tôi chỉ nói ‘đúng’ đến lúc này thôi, chứ tí về mà bà ấy đuổi ra khỏi nhà thì tôi không dám nói nữa. Biết đâu được, có tuổi rồi, tính khí thất thường lắm”, ông hóm hỉnh.

Xuân Hinh bên con trai Xuân Quang, con gái Bảo Linh và vợ Nguyễn Phương Lan (từ trái qua). Ảnh: Chí Linh.

Vợ chồng Xuân Hinh có hai con – con gái lớn đang theo học ngành truyền thông bên Mỹ, con trai út học lớp 12. Xuân Hinh khoe cậu con trai học giỏi Văn, Sử. Cả hai con đều có khiếu nghệ thuật nhưng không đi theo con đường của bố. Ông quan niệm không cần con phải làm chức vụ gì to trong tương lai, quan trọng nhất là phải làm tốt công việc đã chọn. Vợ chồng ông quý tình cảm gia đình. “Sáng ra, chỉ cần con hỏi han ‘đêm qua bố ho à’, thế là mình thích”, Xuân Hinh nói.

Khán giả là động lực để Xuân Hinh dù có tuổi vẫn hăng say đi diễn.

Hơn 40 năm làm nghề, ông thành công với nhiều vở diễn như: Người ngựa, ngựa người, Lý Toét xử kiện… Ở đó có thân phận của người phu xe, kẻ ăn mày… “Tiếng cười đượm nước mắt mới là tiếng cười hay. Khán giả ngày hôm nay vẫn còn nhớ đến Xuân Hinh, tôi nghĩ là vì thế”, Xuân Hinh nói.

Nghệ sĩ kể lắm lúc ra đường cứ ai vẫy là vào. Trước đây, khi còn ở nhà chung cư, Xuân Hinh đi từ đầu hành lang này tới hành lang kia mãi không về được nhà. Sau này, vợ ông bắt “hạ thổ”, mua nhà riêng.

Nghệ sĩ nhớ những người dân ra “xí chỗ” ở sân khấu từ 17h để đến 19h được xem ông diễn. Hay những phụ nữ dân tộc bỏ chồng con ở nhà, đi bộ từ 15h chiều đến tối để xem Xuân Hinh rồi 3h sáng hôm sau mới về được đến nhà. “Khán giả cứ thích người nghệ sĩ phải mới. Nghe hát văn rồi lại đòi xem hầu đồng. Xem video rồi lại thích xem ‘tươi sống’. Thế thì mình cứ phải làm thôi”, Xuân Hinh nói.

Tếu thì cực tếu nhưng sau những tiếng cười, Xuân Hinh có lúc chùng xuống, nhất là trong những suy tư về nghề. Xuân Hinh sinh năm 1960, trong một gia đình bảy anh chị em ở Bắc Ninh. Thuở nhỏ, vì nhà nghèo, ông phải đi buôn từ con chó, con lợn để kiếm sống và có tiền ăn học. Hiện ngôi nhà cũ của Xuân Hinh ở Bắc Ninh vẫn còn được giữ để nhắc nhớ về thời cơ hàn.

Xuân Hinh vốn không định tổ chức liveshow nhưng nhờ vợ con động viên, các nghệ sĩ và mạnh thường quân ủng hộ nhiệt tình nên ông bắt tay vào làm.

Đam mê nghệ thuật từ bé, Xuân Hinh trúng tuyển vào Đoàn Dân ca Quan họ Bắc Ninh năm 17 tuổi. Nghệ sĩ gắn bó bảy năm với đoàn trước khi thi đỗ vào trường Sân khấu – Điện ảnh. Ông ví thời kỳ đầu theo đuổi con đường nghệ thuật của mình như đời của anh Kép Tư Bền trong truyện Nguyễn Công Hoan, lên sân khấu mua vui cho người nhưng phận mình thì cơ cực.

“Tôi đã phải trải qua những cay đắng, buồn phiền để có được tiếng cười phục vụ  khán giả. Trong cuộc sống nhiều cực nhọc, tiếng cười của mình vỗ về họ đi qua thăng trầm, buồn tủi. Người ta chỉ chán tiếng khóc chứ không ai chán tiếng cười”, ông nói về nghề.

Giữa cuộc trò chuyện, Xuân Hinh cao hứng cất lên những câu hát văn mà ông tâm đắc về kiếp hề chèo: “Quanh quanh chỉ cái kiếp hề/ Cười cười cợt cợt tỉnh mê mê/ Hề khóc cho đời, đời đâu biết/ Gọi cho đời tỉnh, đời vẫn mê”.

Xuân Hinh đang tất bật chuẩn bị cho liveshow “Kẻ chọc cười dân dã” – chương trình đầu tiên đánh dấu 40 năm làm nghề của ông, diễn ra vào ngày 5/10.

Ông khoe đã giảm được 1,5 kg và phấn đấu giảm 4 kg cho đến lúc chương trình diễn ra. Xuân Hinh phân bua ông muốn gầy để đóng vai nghèo khổ, ăn mày cho hợp, kẻo lúc xuất hiện lại phải đứng cãi nhau với khán giả vì “nghèo gì mà béo trục béo tròn thế kia”.

Trong liveshow sắp tới, nghệ sĩ đầu tư cho màn diễn 12 phút tái hiện phần lớn vai hề chèo đóng đinh với ông như: Cu Sứt, thầy bói, hề mồi, hề gậy, thầy đồ dạy học… Xuân Hinh cũng sẽ hát quan họ để tri ân quê hương ông. “Mình sinh ra ở đất quan họ thì nên làm những gì đẹp nhất cho quan họ”, nghệ sĩ nói.

Các tiết mục hát xẩm, hát văn cổ sẽ được ông làm mới trên sân khấu. Ngoài ra, Xuân Hinh kết hợp Bằng Kiều, Tùng Dương và tái hợp Thanh Thanh Hiền trong tiểu phẩm Người ngựa, ngựa người…

    Xuân Hinh từng buôn chó, mèo lấy tiền đi học