Cù lao phố (nay là phường Hiệp Hòa, TP Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai) là một cù lao nhỏ nhưng có hàng chục công trình lịch sử, văn hóa mang đậm giá trị tín ngưỡng, lịch sử gắn liền với thời kỳ mở mang lãnh thổ dân tộc về phương Nam.

Ngoài các công trình được xếp hạng di tích cấp quốc gia gồm: đền thờ Nguyễn Hữu Cảnh, chùa Ông, chùa Đại Giác…, tại cù lao Phố còn có 11 ngôi đình cổ. Đa phần các ngôi đình tại phường Hiệp Hòa trải đều tại 3 khu phố: Nhất Hòa, Nhị Hòa, Tam Hòa được hình thành từ thế kỷ XIX (ban đầu gọi là miếu) và mang tên các thôn, xã (của thời điểm đó). Trong đó phải kể đến các đình: Bình Quan, Hưng Phú.

Một cù lao ở thành phố Biên Hòa của Đồng Nai có tới 11 ngôi đình cổ ghi dấu ấn tiền nhân đi mở cõi - Ảnh 1.


Ban Quản lý, Ban Quý tế đình Bình Quan (phường Hiệp Hòa, TP Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai) quét dọn đình sau những ngày mưa gió, giữ sân đình luôn sạch sẽ.

Các ngôi đình cổ ở cù lao Phố được ra đời nhằm đáp ứng nhu cầu tâm linh, tín ngưỡng, chỗ dựa về mặt tinh thần của người dân địa phương, là nơi thờ Thành Hoàng (vị thần bảo hộ cho người dân trong khu vực), các bậc tiền nhân, liệt sĩ – những người có công với vùng đất này.

Hiện nay, các đình được quản lý, chăm sóc bởi các ban quản lý, ban quý tế đình, hầu hết là người cao tuổi sinh sống ngay tại khu phố. Hằng ngày, họ đều mở cửa đình, thắp nhang, quét dọn; đến các dịp lễ, họ lại tổ chức các hoạt động lễ cúng biểu thị lòng tôn kính Thành Hoàng, những bậc tiền nhân.

Việc giữ gìn các ngôi đình cổ góp phần quan trọng trong việc tạo nét bình yên, tĩnh lặng rất riêng của vùng đất cù lao Phố giữa sự ồn ào, náo nhiệt của đô thị phát triển công nghiệp như TP.Biên Hòa.

Một số hình ảnh giữ mái đình cổ giữa lòng phố thị

Một cù lao ở thành phố Biên Hòa của Đồng Nai có tới 11 ngôi đình cổ ghi dấu ấn tiền nhân đi mở cõi - Ảnh 2.
Bản sao ấn của đình Bình Quan (bản chính đã thất lạc trong thời kháng chiến chống Mỹ) được Ban Quản lý, Ban Quý tế lưu giữ cẩn thận.

Một cù lao ở thành phố Biên Hòa của Đồng Nai có tới 11 ngôi đình cổ ghi dấu ấn tiền nhân đi mở cõi - Ảnh 3.

Bên trong đình Bình Quan còn bố trí các bàn thờ liệt sĩ là người dân địa phương

Một cù lao ở thành phố Biên Hòa của Đồng Nai có tới 11 ngôi đình cổ ghi dấu ấn tiền nhân đi mở cõi - Ảnh 4.

Theo Ban Quản lý đình Bình Quan, để gìn giữ, bảo quản được các hiện vật cổ trong đình phải có sự tận tâm, chăm chút tỉ mỉ của nhiều thế hệ người dân địa phương.

Một cù lao ở thành phố Biên Hòa của Đồng Nai có tới 11 ngôi đình cổ ghi dấu ấn tiền nhân đi mở cõi - Ảnh 5.
Đặc biệt, tại đình Bình Quan còn lưu giữ các hiện vật gốm của địa phương có niên đại vào thế kỷ XVII -XVIII.

Một cù lao ở thành phố Biên Hòa của Đồng Nai có tới 11 ngôi đình cổ ghi dấu ấn tiền nhân đi mở cõi - Ảnh 6.

Là ngôi đình nằm sát đường Đỗ Văn Thi đông đúc, đình Hưng Phú (KP.Nhất Hòa, P.Hiệp Hòa) đã được Ban Quý tế dành nhiều thời gian để tạo không gian xanh, chăm sóc cây cối trong khuôn viên đình

Một cù lao ở thành phố Biên Hòa của Đồng Nai có tới 11 ngôi đình cổ ghi dấu ấn tiền nhân đi mở cõi - Ảnh 7.

Ban Quý tế đình Hưng Phú thắp nhang ở bàn thờ Thành Hoàng rồi mới tiến hành các nghi lễ khác

Một cù lao ở thành phố Biên Hòa của Đồng Nai có tới 11 ngôi đình cổ ghi dấu ấn tiền nhân đi mở cõi - Ảnh 8.
Trải qua nhiều thăng trầm nhưng Ban Quý tế đình Hưng Phú vẫn giữ được bản gốc sắc phong thần của vua Tự Đức (năm 1852) và hiện được cất trong nhiều lớp hộp, có khóa kỹ lưỡng.

Một cù lao ở thành phố Biên Hòa của Đồng Nai có tới 11 ngôi đình cổ ghi dấu ấn tiền nhân đi mở cõi - Ảnh 9.
Mỗi chiều, Ban Quý tế đình Hưng Phú lại chuẩn bị trang phục chỉnh tề, thắp nhang khắp các bàn thờ trong đình, tỏ lòng ngưỡng vọng đến Thành Hoàng và các bậc tiền nhân đi mở cõi.